11 czerwca 2024

Jak działa klimatyzacja w autach hybrydowych i elektrycznych

Chłodzenie w nowoczesnych samochodach
Dziś trudno wyobrazić sobie jazdę autem bez klimatyzacji. Choć układ ten jest znany i popularny od kilku dekad, wraz z nadejściem aut hybrydowych i elektrycznych musiał przejść wiele istotnych modyfikacji. Przyjrzyjmy się jak działa popularna „klima” w autach zasilanych energią elektryczną.
Właściwa temperatura otoczenia to jeden z najważniejszych czynników wpływających na nasz komfort i bezpieczeństwo jazdy. Kto choć raz miał wątpliwą przyjemność poruszać się autem bez klimatyzacji w upalny dzień, doskonale wie jak męcząca jest podróż w wysokiej temperaturze. Szybko następujące zmęczenie i utrata koncentracji za kierownicą mogą być fatalne w skutkach. Poza funkcją chłodzenia klimatyzacja odpowiada również za osuszanie powietrza, dzięki czemu podczas deszczowej pogody nasze szyby nie parują zapewniając dobrą widoczność i bezpośrednio wpływając na bezpieczeństwo jazdy. Dlatego od wielu lat klimatyzacja przestała być luksusem zarezerwowanym wyłącznie dla właścicieli najdroższych limuzyn, a stała się obowiązkowym wyposażeniem każdego, nawet kompaktowego auta.

Jak działa tradycyjny układ klimatyzacji?

Zasada działania klasycznego układu klimatyzacji jest bardzo prosta. Zasilana silnikiem pompa tłoczy czynnik chłodzący do urządzenia zwanego parownikiem, w którym dochodzi do ochładzania powietrza wdmuchiwanego do kabiny. Czujniki temperatury znajdujące się w nawiewach i wnętrzu pojazdu regulują mocą chłodzenia tak, aby osoby znajdujące się w aucie mogły cieszyć się komfortową temperaturą. Aby standardowy układ klimatyzacji mógł działać, musi być uruchomiony również silnik pojazdu, który za pośrednictwem paska napędza pompę. Co zrobić w takim razie, jeżeli nasze auto włącza silnik tylko wtedy, gdy potrzebuje doładować baterię lub wcale nie posiada tradycyjnej jednostki napędowej? Konstruktorzy Toyoty znaleźli na to kilka innowacyjnych rozwiązań.

Klimatyzacja napędzana energią elektryczną

Aby zapewnić ciągłe działanie układu klimatyzacji w aucie hybrydowym należało uniezależnić jej pracę od jednostki napędowej. W 2003 roku Toyota Prius 2. generacji została po raz pierwszy wyposażona w kompresor zasilany energią elektryczną, co pozwoliło jej na ciągłą pracę niezależnie od wykorzystywanego źródła energii.

Kolejne usprawnienie pojawiło się w 2016 roku wraz z nadejściem Toyoty Prius Plug-in 2. generacji, w której zastosowano po raz pierwszy panele fotowoltaiczne na dachu mogące zwiększyć zasięg auta nawet do 5 kilometrów dziennie. Sam układ klimatyzacji został oparty o pompę ciepła pobierającą energię z otoczenia nawet podczas jazdy w ujemnych temperaturach, która mogła z łatwością ogrzać lub ochłodzić wnętrze pobierając przy tym trzykrotnie mniej energii niż standardowa nagrzewnica.

Dodatkowo, aby zwiększyć wydajność, w Priusie 4. generacji, który również zadebiutował w 2016 roku pojawił się inteligentny system S-FLOW pozwalający oszczędzać energię kierując nawiew tylko na zajęte miejsca w aucie. Te rozwiązania w swoich udoskonalonych, bardziej wydajnych wersjach są stosowane do dziś w autach hybrydowych typu plug-in oraz w samochodach elektrycznych, takich jak Toyota bZ4X. Panele fotowoltaiczne na dachu elektrycznego auta Toyoty są tak wydajne, że ze zgromadzonej energii mogłyby codziennie naładować 140 telefonów. W skali roku oznacza to nawet 1800 kilometrów kompletnie darmowej jazdy napędzanej promieniami słońca.

Czy włączenie klimatyzacji pogarsza zasięg?

Zasięg w samochodach elektrycznych może zmieniać się w zależności od czynników atmosferycznych. Ekstremalne temperatury poniżej -20oC czy tropikalne upały nie służą bateriom, które, aby oferować doskonałą wydajność, muszą mieć zapewnione optymalne warunki pracy. Na szczęście w naszym umiarkowanym klimacie temperatury rzadko przekraczają graniczne wartości. Dlatego używanie klimatyzacji ma niewielki wpływ na zasięg, który dodatkowo można zminimalizować wprowadzając kilka inteligentnych nawyków.

Nagrzanie lub schłodzenie wnętrza przed rozpoczęciem jazdy, gdy auto wciąż jest podłączone do ładowarki pozwoli nie tylko poruszać się od pierwszych chwil w komforcie, ale również zapewni, że wystartujemy w drogę z pełną baterią. W Toyocie można łatwo ustawić tę funkcję za pomocą aplikacji MyToyota, która umożliwia zdalną komunikację z autem. Podczas jazdy wspomniany system S-FLOW dostępny w hybrydach i autach elektrycznych zadba o to, aby nie chłodzić i nie nagrzewać pustych miejsc w aucie oferując maksymalny komfort bez wpływu na zasięg pojazdu.

W ramach optymalizacji wydajności ogrzewanie foteli i kierownicy pozwala podróżować równie komfortowo zużywając zdecydowanie mniej energii niż nawiewy. System odzyskiwania energii z hamowania potrafi przechwytywać ciepło wygenerowane przez tarcze i klocki hamulcowe i kierować je do kabiny lub ogrzewać nią baterie. Warto również wspomnieć, że w przeciwieństwie do tradycyjnych aut, jazda odbywa się w ciszy bez warkotu silnika, szumu pasków i rolek.

Czy klimatyzację w hybrydach i autach elektrycznych należy serwisować?

Aby zapewnić prawidłowe działanie, komfort podróży i czyste powietrze we wnętrzu kabiny każdy układ klimatyzacji, niezależnie od tego czy znajduje się w aucie napędzanym tradycyjnym silnikiem czy pojeździe elektrycznym, powinien być regularnie serwisowany. Rekomendowana częstotliwość to jedna wizyta w roku, podczas której specjaliści dokonają przeglądu instalacji, sprawdzą jej szczelność, przeprowadzą dezynfekcję oraz wymienią filtr kabinowy. Jeśli zależy nam na jak najlepszej jakości powietrza w kabinie przez cały rok warto zdecydować się na filtr antyalergiczny, który w 95% dezaktywuje pyłki alergenów i posiada wyższą o 25% skuteczność zatrzymywania zanieczyszczeń w porównaniu do standardowych filtrów. Nie zapominajmy także o popularnej metodzie dezynfekcji auta jaką jest popularne ozonowanie, a także o okresowym uzupełnieniu czynnika chłodzącego. Popularnie czynność tę nazywamy nabijaniem klimatyzacji i należy ją zwykle wykonywać raz w roku. Aby zapewnić sobie odpowiedni klimat i bezproblemową eksploatację najlepiej będzie, jeżeli powierzymy nasze auto nowocześnie wyposażonemu warsztatowi dysponującemu odpowiednią wiedzą, sprzętem oraz właściwym rodzajem oleju dedykowanym do sprężarki użytej w naszym aucie.